6. Sınıf Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı
En fazla karıştırılan konular arasında yer alan 6.Sınıf Noktalama İşaretleri Konu anlatımını sizler için düzenledik. Öncelikle konu başlıklarını tek tek incelemenizi ve 6.Sınıf Noktalama İşaretleri konusu kapsamında incelemek istediğiniz ya da örneklerine ulaşmak istediğiniz konu başlığına tıklayınız. Çok fazla Noktalama İşaretleri vardır ve bu konuyu daha iyi anlayabilmek için bu kuralları yazarak öğrenmeniz ve mümkün olduğunca çok fazla metin incelemeniz önerilir. Bu konuya ait kavram bağlamını aşağıda bulabilirsiniz.
Bu anlatımın sonunda aşağıdaki kazanımları elde etmenizi ve aşağıda yer alan benzer sorulara cevap bulmanızı hedeflemekteyiz.
- Noktanın kullanıldığı yerler nerelerdir? Noktayı doğru kullanmak için nelere dikkat etmek gerekmektedir?
- Virgülün doğru kullanımı nasıl olur? Virgülün kullanıldığı yerler nerelerdir?
- Noktalama işaretlerinin doğru kullanımı nasıl olur? Noktalama işaretleri ile ilgili sorular nasıl çözülür?
- Noktalama işaretleri cümlede nasıl hangi durumlarda kullanılır?
- Ünlem işareti nasıl kullanılır? Ünlem işaretinin kullanımı esnasında nelere dikkat etmek gerekmektedir?
- İki nokta üst üste işareti nerelerde kullanılır? Kullanılan yerler nerelerdir?
6.Sınıf Noktalama İşaretleri dersine başlamadan önce noktalama işaretlerinin neden kullanıldığını ve ne olduklarını anlamamız gerekir. Öncelikle noktalama işaretleri nedir?
Duygu ve düşünceleri daha anlaşılır bir şekilde ifade etmek, cümlenin yapısını ve duraklama noktalarını belirlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek ve düzenleme üzere noktalama işaretleri kullanılır.
Noktalama işaretleri ve kullanıldıkları yerler şunlardır:
. NOKTA
1. Anlamca tamamlanmış cümlelerin sonuna konur.
> Bundan sonraki çalışmalarınızda başarılar diliyorum.
2. Tek başına cümle değeri taşıyan sözlerin sonuna konur.
> – İsminiz nedir?
> – Sevgi.
3. Bazı kısaltmaların sonuna konur.
> Dr. (doktor), Cad. (cadde), s. (sayfa)…
Büyük harflerle yazılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz sadece kalıplaşmış olan “Türkiye Cumhuriyeti” nin kısaltmasında (T.C.) ve “Türkçe”nin kısaltmasında (T.) nokta konur.
> Bu yolda DSİ boru döşeme çalışması yapıyormuş. (Doğru)
> Bu köyde D.S.İ. kazı yapacakmış. (Yanlış)
4. Bibliyografik künyelerde en sona konur.
> Develioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi, Ankara, 2000.
5. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur (-inci, -inci eki yerine).
> 1. kat, 19. yüzyıl, II. Mehmet, 2. cadde…
6. Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur.
> I. 1. A. a.
> II. 2. B. b.
7. Tarihlerin yazımında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
> 29.10.1923 tarihinde cumhuriyet kuruldu.
Tarihlerde ay adları yazıyla da yazılabilir. Bu durumlarda ay adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz.
> Oğlum 2 Haziran 2002’de doğdu. (Doğru)
> Oğlum 2. Haziran. 2002’de doğdu. (Yanlış)
8. Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayır-mak için konur.
> Her sabah 5.30’da kalkar, yürüyüş yapar.
9. Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sa-yılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur.
> 279.000, 72.740.450…
10. Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır.
> 8.5 = 40
, VİRGÜL
1. Eş görevli sözcük veya sözcük gruplarının arasına konur.
> Neşeli, tatlı dilli, yakışıklı bir öğrenciydi.
Tamlamalarda, tamlayan ile tamlanan arasında ve ikilemeleri oluşturan sözcükler arasında virgül kullanılmaz.
2. Anlamca birbirine bağlı cümleleri (sıralı cümleleri) birbirinden ayırmak için konur.
> Bir varmış, bir yokmuş.
3. Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan öğeleri (özellikle özneyi) belirtmek için kullanılır.
> Enes, yıllardır görmediği teyzesine kavuştu.
4. Hitap bildiren sözcüklerden sonra kullanılır.
> Sevgili Kardeşim,
5. Bir sözcüğün kendisinden sonra gelen sözcük veya sözcük gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığının önüne geçmek için kullanılır.
> Satıcı, çocukları yanına çağırdı.
6. Yazıda başkasına ait olan ve tırnak içine alınmayan sözlerden sonra kullanılır.
> Ankara’ya yarın geleceğim, dedi.
7. Red, kabul ve teşvik bildiren “hayır, yok, evet, peki, pekala, tamam, olur, hayhay, başüstüne, elbette” gibi sözcükerden sonra cümle devam edecekse kullanılır.
> Haydi, geç kalıyoruz.
8. Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için konur.
> İstanbul’u, dünyanın en güzel şehrini, görmeyi çok istiyorum.
9. Sayıların yazılışında, kesirleri ayırmak için konur.
> 38,6 (otuz sekiz tam, onda altı)
10. Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan sözcükler arasına konur.
Akşam, yine akşam, yine akşam
Göllerde bu dem bir kamış olsam!
(Ahmet Haşim)
11. Bibliyografik künyelerde yazar, eser, basımevi vb. maddelerin arasında kullanılır.
> Murat Çiftkaya, Başarı Öyküleri, Timaş, İstanbul, 1987.
Yazarın soyadı önce yazılmışsa soyadından sonra da virgül konur.
> Çiftkaya, Murat, Başarı Öyküleri, Timaş Yayınları, İst., 1987.
12. Konuşma çizgisinden önce konur.
> Bahçe kapısını açtı. Sermet Bey’e,
– Bu anahtar köşkü de açar, dedi.
Bağlaçlardan önce de sonra da virgül konmaz.
Metin içinde tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz.
; NOKTALI VİRGÜL
1. Öğeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleler arasında kullanılır.
> At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
> Kel ölür, sırma saçlı olur; kör ölür, badem gözlü olur. .
2. Cümle içinde virgülle ayrılmış tür veya takımları ** birbirinden ayırmak için kullanılır.
> Erkek çocuklara Ali, Ömer, Osman; kız çocuklara ise Zeynep, Fatma, Ayşe adlarını verir.
> Grip olanlara mandalina, portakal, greyfurt; başı ağrıyanlara ise ıhlamur, kuşburnu, nane tavsiye ederdi.
3. Sıfatın adlaştığını göstermek, anlatıma açıklık kazandırmak için kullanılır.
> Küçük; taze bir fidan dikti.
> Genç; mutsuz adamı teselli etmeye çalıştı.
4. Özneyi kendinden sonra gelen virgülle birbirine bağlı sözcüklerden ayırmak için kullanılır.
> Erzurum; Ankara, Konya ve Sivas’tan daha soğuktur.
> Nazım; İlhan, Ömer ve Recep’ten daha çok çalışıyor.
: İKİ NOKTA
1. Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlelerin sonuna konur.
> Annemin en sevdiği meyveler: muz, çilek, kavun…
2. Kendisiyle ilgili açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur.
> Genç öğretmenin aklında sadece bir şey vardı: Anadolu’nun bu ücra köyündeki çocukları eğitmek.
İki nokta konulduktan sonra gelen bölüm, cümle niteliğinde değilse küçük harfle başlar.
> Dükkânın her tarafında çeşit çeşit aletler: anahtarlar, tornavidalar, penseler…
Eğer cümle niteliğindeyse büyük harfle başlar.
> Başarı ancak ve ancak iki yolla elde edilir: Çok çalışmak ve dersini derste dinlemek.
3. Karşılıklı konuşmalarda konuşan kişiyi belirten sözlerden sonra konur.
> Hacivat:
– Gel benim serseri gezenim.
Karagöz:
– Atlarsam kafanı ezerim.
4. İnternet (Genel Ağ) adreslerinde kullanılır.
5. Matematikte bölme işareti olarak kullanılır.
> 500:5 = 100
… ÜÇ NOKTA
1. Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.
> Çocuk, babasını karşısında görünce birden…
2. Benzer örneklerin sürdürülebileceğini ifade etmek için kullanılır.
> Bahçeye birçok meyve fidanı dikmişti: elma, kiraz, erik, üzüm…
3. Kaba sayılan veya başka bir sebeple açıklanmayan sözcük veya bölümlerin yerine konur.
> Kılavuzu karga olanın burnu b.. .tan çıkmaz.
4. Alıntılarda; başta, ortada veya sonda alınmayan sözcük ve bölümleri göstermek için kullanılır.
> Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
…
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak.
5. Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur.
> Ayşe… Neden konuşmuyorsun?
> Aaa, Ali… Neden geç kaldın böyle?
6. Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevaplarda kullanılır.
> – Atatürk’ü çok mu seviyorsun?
> – Evet, çok…
7. Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için konur.
> Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz! (F. Nafiz Çamlıbel)
? SORU İŞARETİ
1. Soru anlamı taşıyan cümle veya sözcüklerin sonuna konur.
> Bunu sana neden yaptı?
> Memur sordu: Adınız?
Bazı cümlelerin içinde soru kelimesi bulunduğu hâlde cümlede soru anlamı olmadığı için soru işareti kullanılmaz.
> Neden benimle konuşmadığını anlayamadım.
2. Soru sormaktan çok bilinen bir şeyi vurgulama amacı taşıyan cümlelerin sonuna konur.
> Sen değil miydin bundan sonra çalışmayacağım diyen?
3. Bilinmeyen, kesin olmayan yer, tarih vb. durumları belirtmek için kullanılır.
> Karac’oğlan (1606-?) halk edebiyatımızın büyük şairlerindendir.
4. Bir bilginin şüpheyle karşılandığı veya kesin olmadığı durumlarda soru işareti parantez (ayraç) içinde kullanılır.
> 1946(?) yılında doğan şair, klasik edebiyatımıza çok güzel şiirler armağan etmiştir.
Soru anlamı taşıyan sıralı veya bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur.
> İzmir’e ne zaman gideceğiz ve orada kaç gün kalacağız?
> Anneni mi çok özledin, babanı mı?
“mı, mi, mu, mü” soru eki cümleye zaman anlamı kattığında cümlenin sonuna soru işareti konmaz.
> Hava karardı mı eve gideriz.
“ ” TIRNAK İŞARETİ
1. Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içinde yazılır.
> Atatürk’ün “Ordular ilk hedefiniz Akdenizdir ileri!” sözü savaşın dönüm noktası olmuştur.
Aynen alınmayan söz ya da yazılar tırnak içinde gösterilmez.
2. Özel olarak belirtilmek istenen (vurgulanan) sözler tırnak içine alınır.
> Her zaman “şey” sözcüğü kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır.
3. Kitapların ve yazıların (şiir, makale, hikâye vb.) adları ve başlıkları tırnak içine alınır.
> Halide Edip’in “Ateşten Gömlek”i Kurtuluş Savaşı’nı ve o dönemi anlatan önemli romanlardandır.
4. Bilimsel yazı ve yayınlarda sözcüklerin anlamı tırnak içinde gösterilir.
> “Ziya” eski Türkçede “ışık” anlamındadır.
– KISA ÇİZGİ
1. Satıra sığmayan sözcükler bölünürken satır sonunda kullanılır.
2. Ara söz ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır.
> Rıfkı – sınıfımızın en çalışkan öğrencisi – yarışmalarda okulumuzu temsil etti.
3. Anlamca ilgili sözcüklerin, kavramların arasında “ve, ile” anlamlarını verecek şekilde kullanılır.
> Ankara-İstanbul arası dört saat sürüyor.
> 2019-2020 Eğitim-Öğretim Yılı
4. Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için kullanılır.
> Ev-imiz > Gel-di-ler
5. Dil bilgisinde eklerin başına konur.
> -mtrak > -yor
6. Dil bilgisinde fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır. (Mastar ekinin yerine kullanılır.)
> Bak- > yazdı r-
7. Dil bilgisinde heceleri göstermek için konur.
> Ha-nı-me-li, > Yol-cu-luk
8. Bazı terim ve kuruluş adlarında kelimeler arasına konur.
> İsim-fiil, > Mühendislik-Mimarlık Fakültesi
9. Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır:
> 80-20 = 60
— UZUN ÇİZGİ
1. Uzun çizgiye, konuşma çizgisi de denir. Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır.
> Ahmet arkadaşına gününün nasıl geçtiğiniz sordu ve ekledi:
—Yorgun musun?
— Hayır.
— Oyun oynayalım mı o zaman ?
— Tamam.
Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kullanılmaz.
! ÜNLEM İŞARETİ
1. Heyecan, sevinç, korkma, şaşma vb. duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur.
> Çok şükür, bu problemi de çözdük!
> Hey gidi günler hey!
2. Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra kullanılır.
> Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!
> Sakın eşyalarıma dokunmayın!
3. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için ayraç (parantez) içinde ünlem işareti kullanılır.
> Okuyacakmış da adam olacakmış (!).
> O herkesten daha dürüstmüş (!).
Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra kullanılabileceği gibi cümlelerin sonunda da kullanılabilir.
> Arkadaşlar! Bir saniye beni bekleyin.
> Arkadaşlar, bir saniye beni bekleyin!
Ünlemden sonra üç nokta yerine iki nokta konulması yeterlidir.
> Gök ekini biçer gibi!.. Başaklar daha dolmadan!..
‘ KESME İŞARETİ
1. Özel adlara getirilen çekim eklerini ayırmada kullanılır.
> Atatürk’e, Murat’tan…
Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
> Adana’lılar – Yanlış
>Ankaralılar – Doğru
2. Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmada kullanılır.
> TBMM’ye, TDK’nin…
Kurum, kuruluş ve iş yeri adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
Dışişleri Bakanlığına, Anadolu Üniversitesine
3. Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kullanılır.
> Recep Bey’e
> Kemal Paşa’nın
Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarına gelen ekleri ayırmak için konur.
> Sonuçlar 10 Temmuz’da açıklanacak.
> 12 Eylül 2011 Pazar’ın Türkiye için önemi büyüktür.
4. Rakamla yazılan sayılara gelen ekleri ayırmada kullanılır.
> 1923’te, 80’inci, 13.00’te
5. Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama yapıldığında yay ayraçtan önce kullanılır.
> Yakup Kadri’nin ( Karaosmanoğlu)
> Yahya Kemal Beyatlı’nın (1884-1958)
6. Bir harf veya ekten sonra gelen ekleri ayırmada kullanılır.
> Bütün çalışmaları a’dan z’ye inceledik.
> Dilimizde -lı’yla türeyen birçok kelime vardır.
7. Kıta, deniz, nehir, göl, dağ, boğaz, geçit, yayla; ülke, bölge, il, ilçe, köy, semt, bulvar, cadde, sokak vb. coğrafyayla ilgili yer adlarına gelen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılır.
> İstanbul’a gezmeye gittik.
8. Sınıf Noktalama İşaretleri ile ilgili olarak özellikle tek tırnak için bu kurala dikkat etmenizi öneririm. Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda ekten önce kesme işareti kullanılır.
> Hisar’dan, Boğaz’dan
8. Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adlarına gelen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılır.
> Galate Kulesi’nde fotoğraf çektirdik.
( ) PARANTEZ (YAY AYRAÇ)
1. Yazının veya sözün aslında olmayıp sonradan eklenmiş açıklayıcı sözcükleri, söz gruplarını, sözün söylendiği anda olup biteni belirtmek için kullanılır.
> Babam işten erken gelirse (Şimdiye kadar erken geldiğini görmedim.) ailece sahile yürüyüşe çıkacağız.
Yay ayraç içinde bulunan özel isimler ve yargı bildiren anlatımlar büyük harfle başlar ve sonuna uygun noktalama işareti getirilir.
2. Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak için kullanılır.
> Çocuk-(Gözyaşlarını silerek) Ne olur anne beni affet!
> Anne-(Kollarını açıp çocuğa doğru yürüyüp ona sarılarak) Canım benim!
3. Yabancı kelimelerin okunuşlarını göstermek için kullanılır.
> Balzac (Balzak) Victor Hugo (Viktor Hügo)
4. Alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı göstermek için kullanılır.
> Düşmeden öğrenmek, boşa giden bir çabadır. (Konfüçyüs)
5. Bir söze, alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayracı içine alınır.
> Adam çok akıllı (!) olduğunu söylüyor.
6. Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti yay ayracı içine alınır.
> Fuzuli 1496(?) yılında doğmuştur.
7. Bir kişinin doğum ve ölüm tarihleri, bir savaşın başlama ve bitiş tarihleri, bir devletin kuruluş ve yıkılış tarihleri gibi ifadeler yay ayraç içine alınır.
> N. Fazıl Kısakürek, (1904-1983) “Şairler Sultanı” olarak bilinir.
Hakkında açıklama yapılan söze ait ek, ayraçtan önce yazılır.
> Atatürk’ün (1881-1938)
Sevgili öğrencilerim; 6. Sınıf Noktalama İşaretleri konu anlatımı şimdilik bu kadar. Konu hakkında tüm yanlış ve eksiklikleri lütfen iletişim formu ile bize bildirin. Şimdiden iyi çalışmalar. 6.Sınıf Noktalama İşaretleri ile ilgili test mi çözmek istiyorsunuz. Neden Türkçeci Mobil Uygulamasını denemiyorsunuz?
