7. Sınıf Yazım Kuralları Konu Anlatımı
Ortaokulun önemli konularından birisi olan 7.Sınıf Yazım Kuralları Konu anlatımı, bu sınıfın en eğlenceli ve bir o kadar da karışık derslerinin başında gelmektedir. Çok fazla kural mevcut olup 7. Sınıf Yazım Kurallarını iyi anlayabilmek için bu kuralları yazarak öğrenmeniz önerilir. Bu konuya ait kavram bağlamını aşağıda bulabilirsiniz.
Öncelikle konu başlıklarını tek tek incelemenizi ve 7.Sınıf Yazım Kuralları konusu kapsamında incelemek istediğiniz ya da örneklerine ulaşmak istediğiniz konu başlığına tıklayınız.
7.Sınıf Yazım Kuralları konusunu aşağı yer başlıklarda inceleyeceğiz. Bildiğiniz konuları doğrudan atlayabilir ve konu başlıkları arasında hızlıca geçiş yapabilirsiniz. Ayrıca dersimizi, word ortamında ya da pdf ortamına aktararak çalışma kağıdı olarak da kullanabilirsiniz.
7.Sınıf Yazım Kurallarına başlamadan önce kısa bir giriş yapalım. Dilimiz Türkçe konuşulduğu gibi yazılan, yazıldığı gibi okunan zengin bir dillerin başında gelir. Her ses, bir harfle gösterilmektedir.
Her dilin kendine özgü belli kuralları vardır. Özellikle yazı dilinde bu kuralların bilinmesi önem arz etmektedir. Bu kurallar sayesinde duygu ve düşüncelerimizi daha doğru ve daha etkili bir biçimde ifade edebilmekteyiz.
Dilimizin yazıya geçirilmesinde İstanbul ağzı esas alınmıştır. Şimdi dilimizde uyulması gereken bazı belli başlı yazım kurallarını örnekleriyle detaylı bir şekilde inceleyelim:
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
Cümleler büyük harfle başlar.
“ Düşünüyorum o halde varım.
* Cümle içinde tırnak veya yay ayraç içine alınan cümleler de büyük harfle başlar ve sonlarına uygun noktalama işaretleri konur.
“ Atatürk, “Gençler! Cumhuriyeti biz kurduk, onu yaşatacak olan sizlersiniz.” demiş.
“ Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz.
Ancak iki çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz.
“ Bir zamanlar – bu zamanlar çok da uzak değildir, bundan on, on iki yıl önce – Türk saltanatının sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti.
Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen sözcük büyük harfle başlamaz.
“ 2018 yılında şirketimizin kuruluşunun 35. yılını kutlamıştık.
Dizeler, büyük harfle başlar.
Uzun ince bir yoldayım
Gidiyorum gündüz gece
Bilmiyorum ne haldeyim
Gidiyorum gündüz gece
Aşık Veysel
Ünlem işaretinden (!), noktadan (.), soru işaretinden (?), ve üç noktadan (…) sonra büyük harfle başlanır.
“ Ey Allahım! Senin işine karışılmaz ama alçacık kökenlerde kocaman kabak bitiriyorsun. Kocaman ağaçta küçücük cevizler… Bu işin sırrı, hikmeti nedir? Hoca böyle düşünmüş.
* İki noktadan (:) sonra bir cümle geliyorsa büyük harfle başlar.
“ Şöyle düşündü: Başarılı olmak için çok çalışmalıyım.
Ancak iki noktadan sonra cümle niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bu örnekler büyük harfle başlamaz.
“ Bu eksikliği siz de çok evde görmüşsünüz-dür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler…
Özel isimler büyük harfle başlar.
Kişi adları ve soyadları büyük harfle başlar:
“Arda Turan, Ahmet Hakan, Halide Edip Adıvar, Yunus Emre, Evliya Çelebi, Karacaoğlan, Victor Hugo…
* Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvan, meslek, lakap ve rütbe adları ile saygı bildiren sözler büyük harfle başlar.
“ Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Vali Bünyamin Bey, Doktor Melike Hanım, Genç Osman…A
* Resmi yazışmalarda ve mektuplardaki hitap sözcüklerinin ilk harfleri büyük yazılır.
“ Sevgili Kardeşim, Sayın Başkan…
Akrabalık bildiren sözcükler, büyük harfle başlamaz.
“ Akşam Arzu teyzemle Mehmet dayım gezmeye gittiler.
Hayvanlara verilen adlar büyük harfle başlar:
“ Rintintin, Karabaş, Minnoş, Gece, Düldül…
Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar:
“ Türk, Alman, İngiliz, Kazak, Özbek…
Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar:
“ Türkçe, Almanca, İngilizce…
Devlet adları büyük harfle başlar:
“ Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri,
Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar:
“ Müslümanlık, Müslüman, Hanefilik, Hanefi, Hristiyanlık, Hristiyan, Yahudilik, Yahudi…
Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar:
“ Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus…
Kurum, kuruluş, dernek adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:
“ Türk Tarih Kurumu, Kızılay Derneği, Atatürk Lisesi…
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adlarının bütün sözcükleri büyük harfle başlar:
“ Topkapı Sarayı, Çankaya Köşkü, Boğaziçi Köprüsü, Horozlu Han, Ankara Kalesi, Beyazıt Kulesi…
Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, müzik) her kelimesi büyük harfle başlar:
“ Nutuk, Varlık Dergisi, Yüksek Ökçeler, Türk Dili, Zaman, Resmi Gazete, Tebliğler Dergisi, Onuncu Yıl Marşı..
7. Sınıf Yazım Kuralları dersini örneklendirirken lütfen aşağıdaki önemli notlara da dikkat ediniz.
Özel ada dahil olmayan gazete, dergi vb. sözler büyük harfle başlamaz.
“Günaydın gazetesi, Sınav dergisi, Mona Lisa tablosu…
Kitap adlarında ve başlıklarda bulunan ve, ile, ya, veya bağlaçlarıyla mı, mi soru eki küçük harfle yazılır.
“Leyla ile Mecnun, Suç ve Ceza
Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:
“ Medeni Kanun, Borçlar Hukuku, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği…
Milli ve dini bayramlarla bayram niteliği kazanmış günlerin adları büyük harfle başlar:
“ Ramazan Bayramı, Cumhuriyet Bayramı, Babalar Günü…
Tarihi olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar:
“ Çanakkale Savaşı, Orta Çağ, Kuruluş Dönemi, Tanzimat Dönemi…
Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar:
“ Venüs, Satürn, Jüpiter, Merkür…
“Dünya, güneş, ay” sözcükleri sadece terim anlamında kullanılırken büyük harfle yazılır.
Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar:
“ Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Asyalı, Avrupalı, Bursalı…
Özel adlar kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz:
“ allahlık (saf, zararsız), donkişotluk (gereği yokken kahramanlık gösterme)
Levhalar ve açıklama yazıları büyük harfle başlar:
“ Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Otobüs Durağı…
Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik sözcüklerde sadece özel isimler büyük harfle başlar:
“ Finike portakalı, İngiliz anahtarı, Japon gülü…
Yer Adlarının Yazımı
Yer adları (kıta, ülke, bölge, il, ilçe, köy, semt, mahalle, bulvar, meydan, cadde, sokak, apartman) büyük harfle başlar.
“ Asya, Avrupa, İngiltere, Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu, Gaziantep, Konya, Tire, Yeni Köy, Ali Fuat Cebesoy Mahallesi, Ordu Caddesi, Yıldırım Sokağı, Çalışkan Apartmanı, Taksim Meydanı…
Özel ada dahil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar.
“ Kayseri ili, Akşehir ilçesi, Yenice köyü vb.
Dağ, ova, vadi, ırmak, nehir, deniz, göl, kanal, boğaz isimleri büyük harfle başlar:
“ Yıldız Dağı, Van Gölü, İstanbul Boğazı, Hazar Denizi, Dicle Nehri, Süveyş Kanalı…
Yer bildiren özel isimlerde de kısaltmalı söyleyiş & söz konusu olduğu zaman kelime başında büyük harf kullanılır.
“ Hisar’dan, Boğaz’dan…
Kısaltmaların Yazımı
Kısaltmalar genellikle sözcüklerin ilk harfleri alınarak yapılır. Özel isimlerin kısaltmaları büyük harfle, özel isim olmayan sözcüklerin kısaltmaları küçük harfle başlar.
“ Ank. İst. Prof. Malik Bey …
“ kg, g, m …
Birden fazla sözcükten oluşan kurum ve kuruluş adları, her sözcüğün ilk harfi alınarak kısaltılır. Bu kısaltmalar büyük harfle yazılır ve kısaltmaları oluşturan harflerden sonra nokta X konmaz.
“ TBMM, TDK, THY, GAP …
Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır.
“ TDK’den, THY’de, TRT’den…
Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır.
“ cm’yi, kg’dan, mm’den…
Kısaltması büyük harfle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır.
“ NATO’dan, TÜBİTAK’ın…
Ölçü, para ve yönlerin adları noktasız yazılır.
“ cm (santimetre), g (gram), mm (milimetre), TL (Türk Lirası)
7. Sınıf Yazım Kuralları konusu kapsamında dikkat etmeniz gereken bir husus da kimi kısaltmalarda kısaltma harflerinden sonra nokta konur. Sonunda nokta olan kısaltmalar kesme işareti ile ayrılmaz.
“ c. (cilt), s. (sayfa), bk. (bakınız)…
“ Alm.dan, İng.yi, vb.leri
Sayıların Yazımı
Sayılar rakamla ya da yazıyla gösterilebilir.
Sayılar metin içerisinde yazıyla yazılır.
“ Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır.
Buna karşılık saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır.
“ 17.40’da, 12.00’de, 1.700 lira, 50 kilogram, 150 kilometre…
Saat ve dakikalar metin içerisinde yazıyla da yazılabilir.
“ Saat dokuzu beş geçe Ulu Önderimizi kaybettik.
Birden fazla sözcükten oluşan sayılar ayrı yazılır.
“ Abisi on iki yıl şehir dışında yaşamış.
Romen rakamları yüzyıllarda, hükümdar adlarında, kitap ve dergi ciltlerinde ve kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında kullanılır.
“ XXII. yüzyıl, III. Ahmet, IV. cilt…
Dört ve dörtten çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur.
“ 314.197, 49.712.323…
Sayılarda kesirler virgül ile ayrılır.
“ 5,26 (5 tam, yüzde 26)
Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak “-ncı / -nci” eki yazılır. Ayrıca nokta konmaz.
“ 15. veya 15’inci (Doğru)
“ 15.’inci (Yanlış)
“ On beşinci (Doğru)
Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla yazılır.
“ 2’şer değil ikişer
“ 3’er değil üçer…
Ticarette kullanılan çek ve senet gibi evraklarda sayılar bitişik yazılır.
“ 950,75 (dokuzyüzelliTL,yetmişbeşkr.)
Oyun adlarını niteleyen sayılar bitişik yazılır.
“ üçtaş, beştaş, dokuztaş, altmışaltı…
Yön İsimlerinin Yazımı
Yön isimleri bir yer adının başında onu belirtir durumda kullanılıyorsa büyük harfle başlar.
“ Güney Amerika, Doğu Karadeniz …
Yön isimleri yalnız başlarına veya bir isimden # sonra, isimlerin yönlerini bildirecek şekilde kullanılırsa küçük harfle başlar.
“ Yağmurlu hava kütlesi kuzeyden gelecek.
“ Türkiye’nin batısı daha çok yağış alır.
Yön isimleri; düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde büyük olarak yazılır.
“ Batı medeniyeti, Doğu kültürü vb.
Tarihlerin Yazımı
Cümle içinde geçen ay ve gün isimleri, başında veya sonunda bir rakam yoksa küçük harfle başlar.
“ Bu çarşamba arkadaşlarla oturup mart ayında yapacağımız geziyi konuşacağız.
Belli bir tarihi bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar.
“ Atatürk 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayakbastı.
“ 19 mayıs 1919 … (Yanlış)
Ay ve gün, yazıyla olduğu gibi rakamla da gösterilebilir.
“ 24 Ocak 1972—” 24.01.1972-” 24/01/1972
Birleşik Sözcüklerin Yazımı
Birleşik sözcükler belirli kurallar çerçevesinde bitişik veya ayrı olarak yazılır:
Bitişik Yazılan Birleşik Sözcükler
İki sözcük birleşirken ses düşmesi olursa sözcükler bitişik yazılır:
“ kayın ana -» kaynana
“ pazar ertesi -” pazartesi
“ ne asıl -” nasıl
“ kahve altı -” kahvaltı…
“Etmek ve olmak” yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik sözcüklerde herhangi bir ses düşmesi veya ses türemesi olursa bitişik yazılır:
“ kayıp olmak -” kaybolmak (ses düşmesi)
“ emir etmek -” emretmek (ses düşmesi)
“ af etmek -” affetmek (ses türemesi)
“ hâl olmak hâllolmak (ses türemesi)
Fiil kök ya da gövdelerine -(e)bilmek, -(ı) vermek, -(e) yazmak, -(a) kalmak, -(e) gelmek, -(a) durmak fiilleri getirilerek yapılan kurallı birleşik fiiller daima bitişik yazılır:
“ düşünebilmek, yazıvermek, öleyazmak, donakalmak, süregelmek, bakadurmak…
Sözcüklerin her ikisi veya İkincisi birleşme sırasında anlamını yitirirse bu tür birleşik sözcükler bitişik yazılır:
“ Bitki adları: aslanağzı, keçiboynuzu, kuşburnu…
“ Hayvan adları: danaburnu, karafatma, karadul…
“ Hastalık adları: itdirseği, delidana…
“ Alet ve eşya adları: kargaburnu …
“ Yiyecek adları: dilberdudağı (tatlı), tavukğögsü (tatlı), kadınbudu (köfte)…
“ Oyun adları: beştaş, dokuztaş, üçtaş …
“ Gök cisimlerinin adları: Büyükayı (yıldız kümesi), Samanyolu (yıldız kümesi)…
“ Renk adları: kavuniçi, vişneçürüğü, yavruağzı…
Dilimizde her iki öğesi de asıl anlamını koruduğu hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak bitişik yazılan sözcükler de vardır:
“ “Baş” sözcüğüyle oluşturulan birleşik sözcükler: başçavuş, başhekim, başsavcı…
“ Başı” sözcüğüyle oluşturulan birleşik sözcükler: aşçıbaşı, elebaşı, onbaşı…
“ “Oğlu, kızı” sözcüğüyle oluşturulan birleşik sözcükler: çapanoğlu, elkızı, eloğlu…
“ “Ağa, bey, efendi, hanım, nine, vb.” sözcüklerle kurulan birleşik sözcükler: ağabey, beyefendi, hacıağa…
Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri, herhangi belgisiz sıfat ve zamirler bitişik yazılır. 7. Sınıf Yazım Kuralları konusunda bitişik yazılan belgisiz sıfat ve zamirlere dikkat ediniz.
“Alt, üst ve üzeri” sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan ve somut olarak yer bildirmeyen birleşik sözcükler bitişik yazılır:
“ bilinçaltı, gözaltı, şuuraltı…
“ akşamüstü, ayaküstü, suçüstü …
“ akşamüzeri, öğleüzeri…
“Ev” sözcüğüyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır:
“ basımevi, doğumevi, huzurevi,…
“Hane, name, zade” sözcükleriyle oluşturulan birleşik sözcükler bitişik yazılır:
“ dershane, kahvehane, yazıhane
“ seyahatname, beyanname, kanunname
“ amcazade, teyzezade, dayızade
Eczahane, hastahane, pastahane, postahane sözleri kullanımdaki yaygınlık dolayısıyla eczane, hastane, pastane, postane biçiminde yazılmaktadır.
İki veya daha çok sözcüğün birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lakapları bitişik yazılır:
“ Aydoğdu, Gülnihal, Abasıyanık, Atatürk…
İki veya daha çok sözcükten oluşmuş Türkçe yer adları bitişik yazılır:
“ Gümüşhane, Acıpayam, Beşiktaş, Fenerbahçe…
Ara yönleri belirten sözcükler bitişik yazılır:
“ güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı…
Bütün bu maddelerin dışında kalıplaşmış birleşik sözcükler de vardır. Bunlar bitişik yazılır.
“ Ateşkes, albeni, çekyat, gecekondu, mirasyedi, şıpsevdi, dedikodu, oldubitti, kaptıkaçtı, uyurgezer, biçerdöver, okuryazar, ağaçkakan, barışsever, kuşkonmaz, çokbilmiş…
Ayrı Yazılan Birleşik Sözcükler
Etmek, olmak, eylemek yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik sözcükler herhangi bir ses düşmesine veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır:
“ alt etmek, arz etmek, not etmek…
“ sağ olmak, hasta olmak, yok olmak …
Birleşme sırasında sözcüklerinden hiçbiri veya ikinci sözcüğü anlam değişikliğine uğramayan birleşik sözcükler ayrı yazılır:
“ Köpek balığı, muhabbet kuşu, ayrık otu, küpe çiçeği, el sabunu, duvar saati, deniz yolu, hava yolu, su böreği, mercimek çorbası, Çoban Yıldızı, Gök taşı, süt dişi, kepçe kulak, gök bilimi, toplum bilimi, gece yarısı, hafta sonu…
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması şeklindeki birleşik sözcüklerde renk adları ayrı yazılır:
“ bal rengi, duman rengi, portakal rengi…
Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır:
“ açık mavi, açık yeşil, koyu yeşil…
Kişi adlarından oluşmuş mahalle, bulvar, cadde, sokak, ilçe, köy vb. yer ve kuruluş adlarından sondaki unvanlar hariç, şahıs adları ayrı yazılır:
“ Yunus Emre Mahallesi, Ziya Gökalp Bulvarı, Nene Hatun Caddesi, Fevzi Çakmak Sokağı…
“Dış, iç, öte, sıra” sözleriyle oluşturulan birleşik sözcükler ve terimler ayrı yazılır:
“ ahlak dışı, yasa dışı, çağ dışı…
“ ceviz içi, yurt içi, hafta içi…
“ mor ötesi, sınır ötesi, kızıl ötesi…
“ aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra…
“Ocak, yurt” sözcükleriyle yapılan birleşik sözcükler ayrı yazılır:
“ sağlık ocağı, öğrenci yurdu, …
“Ki”nin Yazımı
* Türkçe’de üç tane “ki” vardır:
İlgi zamiri olan “-ki”nin yazımı
Sözcüğe bitişik yazılır. Kendinden önce ya da sonra belirtilen bir ismin yerini tutar. Ünlü uyumuna uymaz. Tamlayan eklerinden sonra kullanılır.
“ Benim odam büyük, seninki küçük.
“ Onun ödevi benimki ile kıyaslanamaz.
Sıfat yapan “-ki”nin yazımı
Yapım eki olan bu “-ki” de sözcüğe bitişik yazılır. Kalınlık-incelik uyumuna uymaz. Yer ve zaman bildiren sıfat türetir. Yer bildiren sıfat türetirken “-de” ekiyle kullanılır.
“ Bahçedeki ağaç, akşamki rüya
“ Masadaki defter, sabahki olay
“ Çarşıdaki dükkan, yarınki ders
Bağlaç olan “ki”nin yazımı
Başlı başına bir sözcük olduğundan kendinden önceki ve sonraki sözcüklerden ayrı yazılır.
“ Yan komşudaki gürültüler bitmiyor ki çocuk uyusun.
“ Duydum ki unutmuşsun, gözlerimin rengini.
Bağlaç olan “ki”nin bitişik yazılan kalıplaşmış kullanımları da vardır.
“ belki, mademki, oysaki, halbuki, meğerki, sanki
“De”nin Yazımı
Dilimizde iki türlü “da, de” vardır.
Hâl eki olan “-de”nin yazımı
“-de” hâl eki eklendiği sözcüğe bitişik yazılır. Ayrıca ünlü ve ünsüz uyumuna uyar, “-da, -de, -ta, -te” şeklinde yazılabilir, “-de” hâl eki cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı bozulur.
“ Bayramda tatile gideceğiz.
“ Kitabım arkadaşımda kaldı.
“ Mehmet abim evde mi?
Bağlaç olan “de”nin yazımı
Başlı başına bir sözcük olan “de” bağlacı her zaman ayrı yazılır. “De” bağlacı ünsüz uyumuna uymaz, yani “te, ta” şeklinde yazılmaz. Cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı bazen değişirse de bozulmaz. Yerine “bile, dahi” getirilebilir.
“Bu kadar kolay bir problemi dedem de çözer. (bile)
“ O kadar konuştuk da fayda etmedi, (fakat)
“ Sevcan da tiyatroya gitmiş.
Soru Ekinin (mi) Yazımı
Soru eki “mi” ünlü uyumundan etkilendiği için kendisinden önceki sözcüğün son ünlüsüne uyarak “mı, mi, mu, mü” biçimlerini alabilir. Kendinden önceki sözcük- ten ayrı yazılır. Kendinden sonra gelen ekler “mi” ye bitişik yazılır.
“ Oku zili çaldı mı?
“ Kitap okuyor muyuz?
“ Bu sene okul bitecek mi?
Olumsuzluk eki olan “-ma, -me” ünlü daralmasına uğrayarak “-mi. -mı” şeklini alabilir. Olumsuzluk eki olduğu için her zaman bitişik yazılır. Bu eki soru ekiyle karıştırmamak gerekir.
“ gel-me-yor-um – gelmiyorum
“ oku-ma-yor -” okumuyor
İle’nin Yazılışı
“ile” ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir. Sözcüklere eklenerek yazıldığında ünlü uyumuna uyar. “İle” ünsüzle biten bir sözcüğe ek olarak getirildiğinde “i” ünlüsü düşer ve bitişik yazılır:
“ bulut ile -” bulutla
çiçek ile -» çiçekle “ile” ünlüyle biten bir sözcüğe ek olarak getirildiğinde “i” ünlüsü düşer. Bu durumda araya “y” ünsüzü girer:
“ anası ile -” anasıyla sürü ile -” sürüyle
Pekiştirmeli Sıfatların Yazılışı
Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır:
» apaçık, büsbütün, dümdüz, güpegündüz, kapkara, sapsarı, yemyeşil…
İkilemelerin Yazılışı
İkilimeler ayrı yazılır, aralarına herhangi bir noktalama işareti konulmaz.
>, bata çıka, eciş bücüş, kapı mapı, günü gününe, ağır ağır, ileri geri, kılık kıyafet…
Deyimlerin Yazılışı
Deyimler ayrı yazılır:
> akıntıya kürek çekmek, göz atmak, kulak asmak…
Dilimizde yer alan ünlü ve ünsüz seslerle ilgili belli başlı kurallar ve ses olayları vardır.
Yazıda bu kurallara ya da ses olaylarına uyulmaması yazım yanlışlarına sebep olur. Dilimizdeki bazı ses olayları şunlardır:
Ünlü Daralması
Türkçede “a, e” ünlüsü ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde “a” ünlüsü “ı, u”ya; “e” ünlüsü ise “i,ü” ye dö-nüşür. Bu ünlelerdeki değişime ünlü daralması denir.
> başla – yor -> başlıyor > gelme-yor -> gelmiyor
> oyna – yor -> oynuyor > izle – yor -> izliyor
> gözle – yor -> gözlüyor > bakma – yor-» bakmıyor
Tek heceli olan “demek” ve “yemek” sözcüklerinde şimdiki zaman eki (-yor) dışında başka ekler aldığında da ünlü daralması görülür.
> ye-y-en -> yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip
> de-y-en -> diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye
Ancak, deyince ve deyip sözlerindeki “e” kendini korur.
Gerektiği yerde ünlü daralması yapılmaması ya da gerekmeyen yerde ünlü daralması yapılması yazım yanlışı sayılır.
> Biz de köpek besliyelim. (Yanlış)
> Biz de köpek besleyelim. (Doğru)
Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi)
İkinci hecesinde dar ünlü (ı,i,u,ü) bulunan iki heceli sözcükler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler genellikle düşer:
> alın-ı -> alnı,
>beyin-imiz -> beynimiz, burnu,
>genzi, gönlü, oğlu …
> çevir-il -> çevril-, devir-il -> devril-
Ünlü düşmesini gerektiğinde uygulamamak yazım yanlışı sayılır.
> Avcı aslanı göğüsünden vurmuş. (Yanlış)
> Avcı, aslanı göğsünden vurmuş. (Doğru)
Ünsüz Yumuşaması
Birden fazla heceli sözcüklerin sonunda bulunan “p, ç, t, k” ünsüzleri ünlüyle başlayan bir ek aldığında yumuşayarak “b, c, d, ğ” ye dönüşür.
> kitap kitabı
> ağaç -> ağacı
> kanat -> kanadı
> bıçak -> bıçağı
Tek heceli sözcüklerde ve yabancı dilden geçen sözcüklerde genellikle yumuşama olmaz:
> otu, saçı, hukuku, cumhuriyete…
Ünsüz yumuşaması kuralına uyulmaması yazım yanlışı sayılır.
> Bu dağ geçit! yıllardır kullanılmıyor. (Yanlış)
> Bu dağ geçidi yıllardır kullanılmıyor. (Doğru)
Ünsüz Uyumu (Benzeşme)
Dilimizde sert ünsüzle biten sözcüklere gelen ekler sert ünsüzle başlar.
> aç – dı -> açtı
> bas – gı -> baskı
> çiçek – den -> çiçekten
> ipek-ci -> ipekçi
Satır Sonunda Sözcüklerin Bölünmesi
Satır sonuna gelen sözcükler, yarım kalmışsa bölünebilir. Bu kısa çizgi ya da kesme işareti ile gösterilir. Satır sonuna gelen sözcükler hecelerine dikkat edilerek bölünür. Bu bölünme yapılırken satır sonunda veya satır başında tek harf bırakılmaz.
Sevgili öğrencilerim; 7.Sınıf Yazım Kuralları konu anlatımı şimdilik bu kadar. Konu hakkında tüm yanlış ve eksiklikleri lütfen iletişim formu ile bize bildirin. Şimdiden iyi çalışmalar. 7.Sınıf Yazım Kuralları ile ilgili test mi çözmek istiyorsunuz. Neden Türkçeci Mobil Uygulamasını denemiyorsunuz?
