7. Sınıf Zarflar (Belirteçler) Konu Anlatımı

Bu dersimiz 7. Sınıf Zarflar (Belirteçler) konusunu detaylı bir şekilde inceleyecektir. Bu konu ile ilgili olarak dikkat etmeniz gereken bir husus şudur ki; aşağıda yer alan kavram bağlamı sizin mevcut ders müfredatından farklı olsa da ancak sitemizin anlatımımız daha kapsayıcı olacaktır. Sitemizde sizler için özel olarak hazırlanmış ders notlarımız ile bu konuyu anlamanızı güçlendirecek geçmiş yıllarda çıkmış sınav soruları hakkında fikir edinebileceksiniz. Ayrıca Türkçeci Mobil uygulamamızda tüm konular için hazırlanmış özel testler yer almaktadır. Uygulamamız hakkında geniş bilgi bu adrestedir.

Bu anlatımın sonunda aşağıdaki kazanımları elde edecek ve aşağıda yer alan soruların cevaplarına ulaşmanızı hedeflemekteyiz.

• Belirteç ne demektir? Zarf ne demektir? Belirteç örnekleri nelerdir? Belirteç cümlesi nedir?
• Zaman zarfları nelerdir? Cümlede zaman zarfı nasıl bulunur? Zaman zarfını bulmak için sorulan soru nedir? Zaman zarfları cümlede nerede kullanılır
• Yer yön zarfları nelerdir, hangileridir? Yer yön zarfları nasıl bulunur? Yer yön zarfları çekim eki alırsa ne olur? Yer yön zarfı ek alır mı?
• Durum zarfları nedir? Durum zarfları isimleri nitelerse ne olur? Durum zarfı bulmak için sorulan sorular nelerdir? Durum zarflarının cümleye kazandırdığı anlam nedir? Durum zarfı kesinlik bildirir mi?
• Ölçü zarfı ne demektir, nedir? Ölçü miktar zarfı örnekleri nelerdir?
• Soru zarflarını nasıl ayırt ederiz? Soru zarfları nelerdir? Soru zarfları nasıl bulunur? Cümlede soru zarfını bulmak için hangi soru sorulur?

7. Sınıf Zarflar (Belirteçler) konusunu aşağı yer başlıklarda inceleyeceğiz. Bildiğiniz konuları doğrudan atlayabilir ve konu başlıkları arasında hızlıca geçiş yapabilirsiniz. Ayrıca dersimizi, word ortamında ya da pdf ortamına aktararak çalışma kağıdı olarak da kullanabilirsiniz.

Zarf (Belirteç)

7. Sınıf Zarflar Konu Anlatımına öncelikle Zarf ya da diğer ismi ile Belirteçin tanımı ile başlayalım. Zarf eylemlerin, eylemsilerin, sıfatların ya da başka zarfların anlamlarını sınırlayan, güçlendiren, belirten sözcüklere denir.

Dün hiç çalışamadık. -> “Dün” sözcüğü eylemin zamanını,

“hiç” sözcüğü ölçüsünü belirtiyor.

Çok bilen çok yanılır. -> “Çok” sözcüğü, önce bir eylemsinin, sonra da eylemin ölçüsünü belirtiyor.

En kötü günümüz böyle olsun. -> “En” sözcüğü sıfatın derecesini belirtiyor.

Toplantıda pek güzel konuştu. -> “Pek” sözcüğü “güzel” zarfının derecesini belirtiyor.

İşlev ve Anlamlarına Göre Zarflar

Zaman Zarfları

Eylem ya da eylemsileri, yüklemi zaman anlamıyla sınırlayan zarflardır.

Dün, seni telefonla aradı. -> Eylemin zamanını belirten zarf

Onlar, akşamdan gelip sabahleyin bizden ayrıldılar. -> “Akşamdan” sözcüğü, eylemsinin; “sabahleyin” sözcüğü eylemin zamanını belirtiyor.

Geçen yıl tarlada ürün yoktu. -> Yüklemin zamanını belirten zarf

• Zaman zarfları; eyleme, eylemsiye, yükleme “ne zaman” sorusu sorularak belirlenir: Bu konuyu hemen konuşalım.-> “Ne zaman konuşalım?” = hemen

Eskiden acımasız biriydi. -> “Ne zaman acımasız biriydi?” = eskiden

• “Dün, bugün, yarın, şimdi, sabah, akşam, gece, gündüz, yaz, kış…” sözcükleri “ne zaman” sorusunun yanıtı ise zarf, değilse addır.

“Yarın bol bol gezeriz.” cümlesinde “yarın” sözcüğü eyleme yöneltilen “ne zaman” sorusunun yanıtı olduğu için zarftır.

“Yarını dert etme, bir çözüm buluruz.” cümlesindeki “yarın” sözcüğü “ne zaman” sorusunun değil, “neyi” sorusunun yanıtıdır ve addır.

Yer-Yön Zarfları

Eylem ya da eylemsilerin anlamını yer-yön anlamıyla belirten zarflardır.

“Ekmek almak için dışarı çıktı.” cümlesindeki “dışarı” sözcüğü eylemin yönünü gösteriyor.

“Yukarı çıkan çocuğu geri çağırın.” cümlesindeki “yukarı” sözcüğü eylemsinin yönünü gösteriyor.

• Yer-yön belirten sözcükler yalın olarak eylemi, eylemsiyi belirtiyorsa zarf; adı tamlıyorsa sıfat; çekim eki alarak kullanılmışsa addır.

Biraz daha beri gel. -> zarf

Beri tarafın temizliği bitti. -> sıfat

Beriden başlayarak boyasın. -> ad

Durum Zarfları

Eylem ya da eylemsilerin nasıl, hangi yöntemle yapıldığını belirten zarflardır.

Her adımımızı düşünerek atmalıyız. Gün yavaş yavaş ağarıyordu. Sert konuşarak, kimi korkutabilirsin? Bu teklifi kesinlikle kabul etmeyeceğim.

Durum zarflarının da diğer zarflar gibi eylem ya da eylemsiden hemen önce gelme zorunluluğu yoktur. Cümlenin neresinde olursa olsun eylem ya da eylemsiyle ilgili olması yeterlidir.

Adam kapıyı kapadı usulca.

Durum zarfları eylem ya da eylemsileri değişik anlam ilgileriyle belirtir.

Ayrılırken gözlerime anlamlı baktı.

At, delirmişçesine koşuyordu.

Onunla görüşmem, kaba saba konuşuyor.

Yukarıda koyu yazılmış sözler, eyleme yöneltilen “nasıl” sorusunun yanıtı olan, nitelik belirten durum zarfıdır.

Kuşkusuz ben de seninle birlikte okula gideceğim. -> Kesinlik bildiren durum zarfı

Otobüs kaçırdı herhalde herhâlde. -> Olasılık bildiren durum zarfı

Seninle aşağı yukarı aynı sonucu bulmuşuz. -> Yaklaşıklık bildiren durum zarfı

Bu kitabı tekrar okuyacağım. -> Yineleme bildiren durum zarfı

İşte sen de aynı hataya düştün. -> Gösterme bildiren durum zarfı

Ölçü (Azlık-Çokluk) Zarfları

Eylemleri, eylemsileri sıfatları ya da başka zarfları derecelendiren, ölçü (nicelik, azlık-çokluk) yönünden belirten zarflardır.

Bu konuyu pek anlamadım. -> Eylemin anlamını nicelik yönünden belirten zarf.

Kardeşim pek çalışmayan bir çocuktu. -> Eylemsinin anlamını nicelik yönünden belirten zarf

Çok güzel bir ev bulabilirdik. -> Sıfatın anlamını derecelendiren zarf

Arkadaşın, senden daha iyi dinlemiş. -> Başka bir zarfın anlamını derecelendiren zarf

• Ölçü zarfları; eyleme, eylemsiye, sıfata ya da başka zarflara “ne kadar” sorusu sorularak belirlenir.

Ortalık biraz sakinleşti. -> “Ne kadar sakinleşti?” = biraz

• Ölçü zarfları belirttikleri sözcükleri değişik anlamlarla derecelendirir:

– Eşitlik Derecesi

“Kadar, gibi, denli…” edatlarıyla kurulan sözcük öbekleri zarf göreviyle sıfatları, zarfları eşitlik anlamıyla derecelendirir:

Çocuğun ateş gibi yanan elini tuttum.

– Üstünlük Derecesi

“Daha” sözcüğü, sıfatları ya da başka zarfları üstünlük anlamıyla derecelendirir: Arabayı daha yavaş sür, diye beni uyardı.

– En Üstünlük Derecesi

“En” sözcüğü, sıfatları ya da başka zarfları en üstünlük anlamıyla derecelendirir: Mehmet, soruyu en çabuk çözdü.

– Aşırılık Derecesi

“Çok, fazla, oldukça, epeyce, pek …” sözcükleri sıfatları ya da başka zarfları aşırılık anlamıyla derecelendirir.

Ona fazla sert davranıyorsun.

Soru Zarfları

Eylem ya da eylemsilerin anlamını soru kavramıyla belirten zarflardır.

Size nasıl yardım edebilirim? -» Eylemin durumunu öğrenmeye yönelik soru zarfı

Bunu daha önce niçin söylemedin? -» Eylemin nedenini öğrenmeye yönelik soru zarfı

Toplantı ne kadar sürdü. -» Eylemin süre olarak ölçüsünü öğrenmeye yönelik soru zarfı

Tatilden ne zaman döneceksin? -» Eylemin zamanını öğrenmeye yönelik soru zarfı

• Soru cümleleri; soru sıfatı, soru zamiri, soru edatı ve soru zarfıyla kurulabilir. Soru sözcüğü eylem ya da eylemsiyle ilgiliyse soru zarfıdır.

İşe ne gün başlıyorsun? -» Soru sıfatı (“gün” adıyla tamlama oluşturmuş)

Bu yazıdan ne anladın? -» Soru zamiri (Anlanan şeyin yerini tutuyor.)

Bana öyle ne bakıyorsun? -» Soru zarfı (Eylemin nedenini öğrenmeye yönelik.)

Çözümlü Çıkmış Sınav Soruları:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla zarf kullanılmıştır?

A) Elinde sayfaları iyice yıpranmış bir kitap vardı.

B) Yaşlı adam verilen parayı çekinerek aldı.

C) Sabahın köründe evin kapısı sertçe çalındı.

D) Kahraman, mutfakta şarkılar söyleyerek çay demliyor.

Çözüm:

A’da “iyice”, B’de “çekinerek”, D’de “şarkıları söyleyerek” sözcükleri zarftır. C seçeneğinde ise “sabahın köründe, sertçe” sözcük ve sözcük grubu zarftır. Doğru seçenek C’dir.

1. Öğretmenim üzgün görünüyordu.

2. Elmadan iki kilo aldık.

3. Görevli daha dönmedi.

Bu cümlelerde altı çizili zarfların çeşitleri, sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir?

A) Miktar, durum, yer – yön

B) Durum, miktar, zaman

C) Durum, miktar, miktar

D) Miktar, durum, zaman

Çözüm:

1. cümledeki “üzgün” sözcüğü durum, 2.’de ki “iki kilo” miktar, 3.’deki “daha” zaman zarfıdır. Yanıt B seçeneğinde verilmiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

İkilemeler, cümlelerde belirteç göreviyle kullanılabilir. Aşağıdakilerin hangisinde bunu örnekleyen bir kullanım yoktur?

A) Çalışmalarını arkadaşlarına uzun uzun anlattı.

B) Yerinden masaya doğru ağır ağır yöneldi.

C) Konuşulanları ben de az çok duydum.

D) iyi kötü bir kitaplığınız mutlaka olmalı.

Çözüm:

A’da “uzun uzun”, B’de “ağır ağır”, C’de “az çok” ikilemeleri zarf olarak kullanılmıştır. D seçeneğindeki ise sıfattır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kötü” sözcüğü “Çocuk, hiç iyi görünmüyor.” cümlesindeki “iyi” sözcüğüyle türce özdeştir?

A) O, kötü gün dostudur.

B) Bakıcı, bebeğe kötü davranıyor.

C) Sınavdan kötü not aldım.

D) Bu zamanda kötü insanlardan koru kendini.

Çözüm:

Yukarıda verilen cümlede “iyi” sözcüğü zarf olarak kullanılmıştır. “Kötü” sözcüğü A, C, D’de sıfat B’de ise zarf göreviyle kullanılmıştır. Doğru yanıt B şıkkındadır.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde durum belirteci kullanılmamıştır?

A) Öğretmen, sınıfta oldukça güzel konuştu.

B) Aceleyle giyinip yola çıktık.

C)Havalar ısınmaya bugün başladı.

D) Koca evde, yalnız oturuyor.

Çözüm:

A’da “güzel”, B’de “aceleyle”, D’de “yalnız” sözcükleri durum zarfı olarak kullanılmıştır. C’de ise durum zarfı kullanılmamıştır. Doğru cevap C’dir.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük belirteçtir?

A) Ayşe ustalıkla piyano çalar.

B) Anlatılan fıkraya çok güldük.

0) Yukarı mahalle daha kalabalık.

Masayı şu köşeye yerleştirelim.

Çözüm:

Altı çizili sözcükler B’de isim, C ve D’de sıfat olarak kullanılmıştır. A’da ise “ustalıkla” sözcüğü durum zarfıdır. Sorunun cevabı A’dır.

Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözlerden hangisi zarf değildir?

A)Bu saatte eve belki gitmiştir.

B)Niçin onu ikide bir arıyorsun.

C) İşlerimi bitirirsem kesinlikle gelirim.

D) Mardin’de akşam bir başka güzeldir.

Çözüm:

A, B, C’deki altı çizili sözcükler zarf göreviyle kullanılmıştır. D’de ise “akşam” sözcüğü isimdir? YANIT D’dir.

Sevgili öğrencilerim; 7. Sınıf Zarflar (Belirteçler) anlatımı şimdilik bu kadar. 7. Sınıf Zarflar konusu hakkında tüm yanlış ve varsa eksiklikleri lütfen iletişim formu ile bize bildirin. Bu konu ile ilgili çıkmış soruları da içeren test mi çözmek istiyorsunuz. Neden Türkçeci Mobil Uygulamasını denemiyorsunuz?

Türkçeci mobil uygulaması hakkında daha geniş bilgi için buraya tıklayabilirsiniz.