Tarihleri Yanlış Yazmaya SON! Yazım Kurallarında Tarihlerin Gizemi

Tarihlerin Yazımı: Gün, Ay ve Yıl Nasıl Yazılır?

Tarihlerin doğru yazımı, Türk Dil Kurumu (TDK) kurallarına göre belirlenir ve genellikle gün, ay, yıl sırasını takip eder. Bu sıralama sırasında kullanılan noktalama işaretleri (nokta, eğik çizgi veya kısa çizgi) ve ay adlarının büyük harfle başlayıp başlamaması, yazım kurallarının temelini oluşturur. Bu kurallara uyarak hem resmi hem de günlük yazışmalarımızda netliği sağlarız.

Merhaba gençler! Nasılsınız? Türkçe dersinin en kritik, ama bir o kadar da kolay konularından birine dalıyoruz bugün: Tarihlerin Yazımı. Emin olun, bu konuyu halledince defterlerinizdeki, sınav kâğıtlarınızdaki tarihler pırıl pırıl görünecek. Çünkü biz Türkçeyi sevenler, kelimeler kadar sayıların da dilini doğru kullanmalıyız, değil mi?

Eski notlarınızda karmaşık kurallar görmüş olabilirsiniz. Ama merak etmeyin, biz bu konuyu üç ana başlıkta toplayıp, bol bol günlük hayattan örneklerle aklımızın bir köşesine kazıyacağız. Hazırsanız, başlıyoruz!

1. Tarih Yazımının Temel Taşları: Ayraçlar (Ayırıcı İşaretler)

Tarihleri yazarken gün, ay ve yılın arasına hangi işaretleri koyacağımız çok net kurallara bağlıdır. Türkçe, bu konuda bize üç farklı seçenek sunuyor. Bunları aklımızda tutarsak, hata yapma şansımız sıfıra iner.

a) Nokta Kullanımı (En Yaygını)

Nokta, tarih yazımında en sık karşılaştığımız ve en güvenli ayraçtır. Gün, ay ve yıl rakamlarını ayırmak için kullanılır.

• Kural: Gün.Ay.Yıl
• Örnek: Okullar 11.09.2023 tarihinde açıldı.
• Örnek: Dedem 07.05.1950’de doğmuş. (Gün ve ay tek haneliyse bile önüne sıfır koyabiliriz, bu isteğe bağlıdır ama bazen zorunludur.)

b) Eğik Çizgi Kullanımı

Noktaya alternatif olarak eğik çizgiyi de kullanabiliriz. Özellikle kısa notlarda, form doldururken veya bilgisayar ortamında bu kullanım yaygındır.

• Kural: Gün/Ay/Yıl
• Örnek: Sınav tarihi: 15/06/2024

c) Kısa Çizgi Kullanımı

Kısa çizgi de tıpkı eğik çizgi gibi bir alternatiftir. Özellikle bazı resmi evraklarda veya teknik metinlerde tercih edilebilir.

• Kural: Gün-Ay-Yıl
• Örnek: Proje teslimi 30-10-2023 olarak belirlendi.

Önemli Not: Bu üç işaretten (nokta, eğik çizgi, kısa çizgi) sadece birini kullanmalıyız. “10.05/2024” gibi karma kullanımlar büyük bir yazım hatasıdır!

2. Ay Adlarının Gizemi: Ne Zaman Büyük, Ne Zaman Küçük Harf?

İşte öğrencilerin en çok karıştırdığı yer! Ay adlarını büyük harfle mi yazacağız, yoksa küçük harfle mi? Kural aslında çok basit: Eğer ay adı, yanında belirgin bir gün ve yıl ile birlikte belirli bir tarihi işaret ediyorsa büyük harfle başlar. Yok, genel olarak aydan bahsediyorsak küçük harfle yazarız.

a) Büyük Harfle Yazım (Belirli Tarih)

Eğer tarih tam ve kesin olarak belirtilmişse, ay adının ilk harfi mutlaka büyük olmalıdır. Bu, o günün özel ve tek olduğunu vurgular.

• Doğru: 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı.
• Doğru: Öğretmenler Günü 24 Kasım’da kutlanır. (Yıl belirtilmese bile gün rakamı olduğu için ay adı büyük yazılır.)
• Doğru: 15 Temmuz Demokrasi ve Millî Birlik Günü.

b) Küçük Harfle Yazım (Genel İfade)

Ay adı, herhangi bir sayısal gün veya yıl ile ilişkilendirilmemişse, yani genel bir zaman diliminden bahsediyorsak küçük harfle başlar.

• Doğru: Gelecek yılın mart ayı çok yoğun geçecek.
• Doğru: Genellikle okullar haziran ayında kapanır.

3. Tarihlere Gelen Ekler ve Kesme İşareti Kullanımı

Dil bilgisi kurallarında kesme işareti (‘) ile ilgili en sağlam kurallardan biri tarih yazımında karşımıza çıkar. Eğer bir tarihin sonuna ek (hal eki, iyelik eki vb.) getireceksek, bu eki kesme işaretiyle ayırmak zorundayız.

a) Tam Tarihe Gelen Ekler

Gün, ay ve yılın tamamı yazılmışsa, ek kesme işaretiyle ayrılır.

• Örnek: 29 Mayıs 1453’te İstanbul fethedildi. (Yanlış: 1453te)
• Örnek: Doğum günüm 18 Eylül 2007’den beri kutlanıyor.

b) Sadece Ay veya Yıla Gelen Ekler

Eğer sadece gün rakamını belirtip, ay adını harfle yazıyorsak yine kesme işareti kullanırız.

• Örnek: 19 Mayıs’ın önemi büyüktür.
• Örnek: 2024’ün ilk çeyreği iyi geçti.

Püf Noktası: Eğer ay adını rakamla yazıyorsak (12.05.2024 gibi), ek, en sondaki rakama (yıla) gelir ve yine kesme işareti kullanılır: 12.05.2024’te.

4. Rakamların Kullanımı: Sıfır ve Roma Rakamları

Tarih yazımında kullanılan rakamlar konusunda da bazı ince ayrıntılar var. Özellikle tek haneli günleri yazarken dikkatli olmalıyız.

a) Tek Haneli Gün ve Ayların Önündeki Sıfır (0)

Tek haneli gün ve ay rakamlarının önüne sıfır (0) konulabilir. Bu, zorunlu değildir ancak özellikle resmî belgelerde veya tablolarda hizalama ve netlik için tercih edilir.

• Kullanılabilir: 01.07.2025 (1 Temmuz)
• Kullanılabilir: 08.03.2026 (8 Mart)
• Kullanılmaz: 12.03.2026 (Ay zaten iki haneli olduğu için sıfır gereksizdir.)

b) Roma Rakamları Ne İçin Kullanılır?

Roma rakamları (I, II, III, IV, V…), gün veya yıl belirtmek için artık kullanılmaz. Günümüzde Roma rakamları sadece ay adını göstermek için kullanılabilir, ancak bu da modern yazımda çok nadirdir.

• Kural: Gün.Ay(Roma).Yıl
• Örnek: 29.V.1985 (29 Mayıs 1985)
• Örnek: 10.XII.2024 (10 Aralık 2024)

Unutmayın, bu kullanım eski ve resmî belgelerde kalmıştır. Sizin günlük notlarınızda veya ödevlerinizde Arap rakamlarını (1, 2, 3…) kullanmanız en doğrusudur.

5. Pratik Yapalım: Tarih Yazımının Özet Tablosu

Konuyu kafamızda netleştirmek için, doğru ve yanlış kullanımları karşılaştıralım. Bu tabloyu bir ekran görüntüsü alıp defterinizin başına yapıştırın!

Gördüğünüz gibi, tarihlerin yazımı aslında bir düzen işi. Eğer bu dört temel kuralı (Ayraçlar, Büyük Harf, Kesme İşareti, Rakamlar) akılda tutarsak, Türkçe yazım kurallarında kimse elimize su dökemez. Bu kurallara dikkat etmek, notlarınızı ve yazılarınızı hem daha anlaşılır hem de çok daha profesyonel gösterecektir. Başarılar dilerim, bir sonraki derste görüşmek üzere!