Sayıların Yazımı: Noktayı mı Koyuyoruz, Virgülü mü? Hata Yapmayacağımız 7 Altın Kural!

Merhaba Gençler, Bugün Sayıların Yazımını Halletmiyoruz, Ezberliyoruz!

Sayıların Yazımı, metinlerimizde netlik ve kesinlik sağlayan, Türkçenin en temel yazım kurallarından biridir. Bu kurallar bütünü, sayıların ne zaman harfle (yazıyla), ne zaman rakamla gösterileceğini; büyük sayıların, kesirlerin ve eklere gelen kesme işaretlerinin nasıl kullanılacağını belirler.

Türkçe, kuralları net bir dildir ve sayıların yazımında da belirli standartlarımız var. Bu konuyu sadece sınav için değil, günlük hayatımızdaki dile hâkim olmak için de öğrenmeliyiz. Hazır mıyız? O zaman sıkıcı akademik tanımları bir kenara bırakıp, konuyu hayatın içinden örneklerle yakalayalım.

Neden Sayıların Yazım Kuralları Bu Kadar Önemli?

Düşünün ki babanız size bir çek yazıyor ya da bir rapor hazırlıyorsunuz. Eğer 1.000 (bin) ile 1,000 (bir tam binde sıfır) arasındaki farkı bilmezsek, iletişimde büyük karışıklıklar çıkar. Sayıların doğru yazımı, özellikle ticari ve bilimsel metinlerde metnin güvenilirliğini artırır. Ayrıca, ÖSYM ve MEB sınavlarında da bu kurallar, en çok eleyici soru çıkan yerlerdendir.

Temel Kural: Ne Zaman Rakam, Ne Zaman Harf Kullanmalıyız?

Türkçede sayılarla ilgili vereceğimiz ilk karar şudur: Bu sayıyı rakamla mı (1, 2, 3…) yoksa harfle mi (bir, iki, üç…) yazacağız? Bu kararı vermenin çok basit yolları var.

Harfle Yazılan Sayılar: Ne Zaman Yazıyla İfade Ediyoruz?

Genellikle tek basamaklı, küçük ve kesinlik gerektirmeyen sayıları harfle yazmayı tercih ederiz. Bu, metnin akıcılığını ve estetiğini artırır.

• Tek Basamaklı Sayılar: Cümle içinde geçen, 1’den 9’a kadar olan sayılar genellikle harfle yazılır.

  Örnek: Pazardan üç kilo elma aldım. Bugün iki farklı kitap okuyacağım.

• Para ve Ticaret Dışındaki Çok Basamaklı Sayılar: Eğer bir çek veya senet yazmıyorsak, uzun ve çok basamaklı sayıları da harfle yazmak zorundayız.

  Örnek: Tam yüz yirmi beş kişi konsere geldi. (Unutma, her kelimeyi ayrı yazıyoruz!)

• Kesinlik Gerektirmeyen İfadeler: Yaklaşık bir değeri ifade ederken harf kullanmak yaygındır.

  Örnek: Köyde yüzlerce yıl önce yapılmış bir ev varmış.

Rakamla Yazılan Sayılar: Kesinlik ve Hız Gereken Yerler

Rakamlar, özellikle kesinlik, hız ve standartlaşma gerektiren alanlarda kullanılır. İşte rakam kullanmak zorunda olduğumuz durumlar:

• Saat, Para, Ölçü ve İstatistikler: Bu alanlarda netlik esastır.

  Örnek: Film 21.30’da başlıyor. Bu pantolon 149 TL. Sınavda %80 başarı sağladı.

• Tarihler: Gün, ay ve yıl belirten tarihlerde rakam kullanılır.

  Örnek: 29.05.1453 İstanbul’un fethi tarihidir.

• Çok Basamaklı Sayılar (İki ve Daha Fazla): Eğer sayı 10 ve üzerindeyse, rakamla yazılabilir.

  Örnek: Otobüste 15 yolcu vardı.

• Büyük Sayıların Kısaltılması: Milyon, milyar gibi büyük sayıları ifade ederken harf ve rakam karışık kullanılabilir.

  Örnek: Bu proje için 5 milyon TL harcandı.

Sayıların Yazımında 5 Kritik Kural: TDK Ne Diyor?

Kural 1: Büyük Sayılar Nasıl Ayrılır? (Nokta mı, Virgül mü?)

Bu kural, uluslararası kullanımla karıştırıldığı için en çok hatanın yapıldığı yerdir. Türkçede kural çok nettir:

• Binlik Ayırıcı (Tam Sayılar): Çok basamaklı sayıların kolay okunması için her üç basamaktan sonra nokta (.) kullanılır.

  Doğru: 1.250 (Bin iki yüz elli), 15.000.000 (On beş milyon)

  Yanlış: 1,250

• Ondalık Ayırıcı (Kesirli Sayılar): Tam kısımla ondalık kısmı ayırmak için virgül (,) kullanılır.

  Doğru: 3,14 (Pi sayısı), 5,5 (Beş buçuk)

  Yanlış: 3.14

Kural 2: Sıra ve Üleştirme Sayıları (Dağıtma)

Bu iki sayı türü, hem okunuş hem de yazım açısından birbirinden ayrılır. Özellikle üleştirme sayılarının rakamla yazılması, yazım kurallarında BÜYÜK bir hatadır!

Sıra Sayıları (Kaçıncı?):

Sıra sayıları ya rakamdan sonra nokta (.) konularak ya da kesme işaretiyle ek getirilerek yazılır.

Örnekler: 5. (beşinci), 10. (onuncu), III. (üçüncü)

Üleştirme Sayıları (Paylaştırma):

Eşit paylaştırma anlamına gelen üleştirme sayıları (ikişer, üçer) ASLA RAKAMLA YAZILMAZ.

Kural 3: Para, Çek ve Senetler (İstisna Durumlar)

Hukuki metinlerde ve ticari belgelerde (çek, senet) sayıların sonradan değiştirilmesini engellemek için önemli bir kural uygulanır:

• Bütün Sayılar Bitişik Yazılır: Eğer bir çek miktarı belirtiyorsanız, sayının tamamını bitişik yazmak zorundasınız.

  Örnek: Yalnız üçyüzellibeşbin Türk lirası.

Kural 4: Sayılara Gelen Eklere Dikkat! (Kesme İşareti)

Rakamlara ek getirirken mutlaka kesme işareti (‘) kullanırız. Ancak burada çok ince bir nokta var: Ek, sayının okunuşuna göre gelmelidir.

• Ek, Sayının Okunuşuna Göre Gelir:

  Doğru: 1990’da (bin dokuz yüz doksanda), 8’inci (sekizinci), 6’dan (altıdan).

• Sıra Sayısı Eki: Eğer sıra sayısını rakam ve nokta ile belirtiyorsanız, tekrar ek getirmezsiniz.

  Doğru: 5. katta (Beşinci katta)

  Yanlış: 5.’inci katta

Kural 5: Saatler ve Oyunlar

Saatleri yazarken sadece tam saatlerde ve dakikalarda nokta (.) kullanırız. Günlük konuşmada kullandığımız “iki buçuk” gibi ifadeler hariç, saat ve dakika arasına iki nokta (:) konulması yanlıştır.

Doğru: 14.00, 10.45

Yanlış: 14:00

Ayrıca, iskambil oyunlarında kullanılan sayılar da harfle yazılır:

Örnek: Elli bir, altmış altı (Oyun adları bitişik yazılmaz.)

Sıkça Yapılan Hatalar ve Çözümleri

Gelin, bu konuda öğrencilerin en çok takıldığı yerleri bir de özetleyelim. Bu hataları yapmadığınız sürece sınavda rahatsınız!

• Hata: Üleştirme sayılarını rakamla yazmak (5’er kişi).

  Çözüm: Üleştirme sayılarını her zaman yazıyla yazıyoruz: Beşer kişi.

• Hata: Büyük sayıları bitişik yazmak (onbeşbin).

  Çözüm: Çek ve senetler hariç, sayılar ayrı yazılır: On beş bin.

• Hata: Tarih ve saatlerde iki nokta kullanmak (15:30).

  Çözüm: Türkçede saat ve dakikayı ayırırken nokta kullanırız: 15.30.

• Hata: Kesirleri ayırırken nokta kullanmak (3.14).

  Çözüm: Kesirlerde ayırıcı her zaman virgüldür: 3,14.

Gördüğünüz gibi, sayıların yazımı sanıldığı kadar karmaşık değil, sadece birkaç temel kuralı zihnimizde netleştirmemiz gerekiyor. Bol bol örnek çözerek bu kuralları pekiştirelim. Unutmayın, doğru Türkçe kullanmak, kendimize ve dilimize verdiğimiz değeri gösterir. Başarılar dilerim!