Yakup Kadri Karaosmanoğlu, romanlarında Tanzimat'tan sonraki Türk toplumunun çeşitli devirlerde karşılaştığı iktisadi değişmeleri yansıtır. Sanatçı,1949-1950 yılları arasında yazdığı ve yayımladığı iki ciltlik Panorama adlı romanının bir yerinde bir kahramanını şöyle konuşturur: - - - - Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
- Bize komutanlık etmedi ama yamandır gayet. Çanakkale Boğazı'mızAlaman'ın paşasına kalsaydı, yandıktı Beyim. Alaman'ın paşası İngilizlerin çıkacağı yeri büsbütün yanlış hesaplamış. Askeri beriye biriktirmiş.
- Simeranya'da her seviyeye göre okuma salonları, laboratuvarlar, atölyeler, müzik, tiyatro ve sinema vardır. Her yaşta insan bunlara devam eder. Merak ettikleri her mevzuyu kendileri etüt eder ve öğrenirler.
- Siz de kabul edersiniz ki her şeyi olduğu gibi söylemek mümkün değildir. Sözü yarıda bırakmaktansa vaktinde iyi tasarlamak, okuyucu ile anlaşacağınız noktaları seçmek gerekir. Çünkü samimiyet tek başına olan bir iş değildir.
- Şu hâlde arkadaşlar, bilmemiz gerekir ki memleketimizin ekonomik kalkınma davası, Millî Kurtuluş Savaşı'mızın ikinci safhası demektir ve menfaat kaygılarımızı unutarak uzun bir süre için türlü mahrumiyetlere katlanarak el birliğiyle başarmak mecburiyeti
- 10 Temmuz... Yıl 1908... Duyduk ki hürriyeti almışız. İnanmadık. Bir de yalan çıkarsa ölürüz!" dedik. Telgrafhaneye koştuk ki doğru. İnandık, deliye döndük. Birbirimize sarılıp ağlaştık."